Feline Infectious Peritonitis (FIP), kedilerde görülen ve ölümcül olabilen bir hastalıktır. Feline Coronavirus (FCoV)'un mutasyona uğraması sonucu ortaya çıkar. Temel olarak iki farklı formu bulunur: Islak (efüzyonlu) FIP ve Kuru (efüzyonsuz) FIP.
Etken: Feline Coronavirus (FCoV)'un mutasyona uğramış hali. Tüm FCoV enfeksiyonları FIP'e dönüşmez. Mutasyonun neden tetiklendiği tam olarak anlaşılamamıştır, ancak genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir.
Bulaşma: FCoV genellikle dışkı-oral yolla bulaşır. Kedilerin ortak kullandığı kum kapları, mama kapları ve diğer eşyalar enfeksiyonun yayılmasında rol oynar. Ancak FIP'e dönüşen mutasyon bulaşıcı değildir. Yani, FIP'li bir kediden diğer bir kediye FIP bulaşmaz.
Islak (Efüzyonlu) FIP: Bu formda karın ve/veya göğüs boşluğunda sıvı birikimi (efüzyon) görülür. Bu sıvı, protein açısından zengindir ve solunum güçlüğüne neden olabilir. Ayrıca iştahsızlık, kilo kaybı, ateş ve halsizlik gibi belirtiler de gözlemlenebilir. Bu form daha hızlı ilerler.
Kuru (Efüzyonsuz) FIP: Bu formda sıvı birikimi olmaz. Belirtiler daha belirsizdir ve organ hasarı ön plandadır. Ateş, iştahsızlık, kilo kaybı, sarılık, sinirsel belirtiler (koordinasyon bozukluğu, nöbetler) ve göz problemleri (üveit) görülebilir. Kuru FIP, ıslak FIP'e göre daha yavaş ilerler ve teşhisi daha zordur.
Tanı: FIP tanısı koymak zordur, çünkü belirtileri diğer hastalıklarla karışabilir. Veteriner hekim, klinik belirtileri, kan testlerini, sıvı analizini (varsa) ve görüntüleme yöntemlerini (ultrason, röntgen) değerlendirerek tanıyı koymaya çalışır. Kesin tanı genellikle biyopsi ile konulur.
Tedavi: Geçmişte FIP için kesin bir tedavi bulunmamaktaydı ve hastalık genellikle ölümcül seyretmekteydi. Ancak son yıllarda geliştirilen antiviral ilaçlar (örneğin GS-441524 ve Remdesivir) ile FIP'li kedilerin önemli bir kısmında iyileşme sağlanabilmektedir. Bu ilaçlar, virüsün çoğalmasını engelleyerek hastalığın ilerlemesini durdurmaya yardımcı olur. Tedavi süreci uzun ve maliyetli olabilir. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa, başarı şansı o kadar artar.
Korunma: FIP'i önlemek için, FCoV enfeksiyonunu kontrol altında tutmak önemlidir. Kedilerin sağlıklı ve stresten uzak bir ortamda yaşaması, iyi beslenmesi ve düzenli veteriner kontrolünden geçmesi önemlidir. Çok kedili ortamlarda kum kaplarının düzenli olarak temizlenmesi, hijyen kurallarına dikkat edilmesi ve kedilerin stresini azaltacak önlemler alınması FCoV'un yayılmasını azaltabilir. FIP için bir aşı bulunmaktadır, ancak etkinliği tartışmalıdır ve yaygın olarak kullanılmamaktadır.
Önemli Kavramlar: